Demans nedir? Tanısal bağlamlarda kullanıldığı şekliyle demans terimi, geniş ve karmaşık bir nörodejeneratif hastalık yelpazesine eşlik edebilen bilişsel işlevin (örneğin, kısa süreli ve uzun süreli bellek, dikkat, yürütme işlevi ve muhakeme) düşüşü ve kaybını ifade eder. Alzheimer hastalığı, Lewy Bodies Hastalıkları, demiyelinizan hastalıklar veya alkolizm ve HIV (AIDS) gibi durumlar gibi. Bu, kemoterapi gibi tedavilerin beyindeki etkilerinden farklıdır.
Demans
Bilişsel fonksiyonlarda gerileme
Nöropsikolojik bir keşif programına erişim sahibi olun
Bilişsel seviyeni değerlendir ve diğer kişilerle karşılaştır
Becerilerini ihtiyaçlarına göre çalıştır. Hemen dene!
Demans sonuçlarının ağırlığı açısından bakıldığında daha iyi anlaşılır. Bu sonuçlar hafif bir aşamadan ortalamaya, ortalama bir seviyeden ciddi bir aşamaya evrilerek gündelik hayatı etkileyebilir. Demansın be 3 aşamalı işlevsel bölünmesi Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından profesyonel nörotanı koyucuların kullanımı için sunulmuştur. Demansın ağırlık seviyesine karar vermek için nörotanı koyucular, nörobilişsel değerlendirmeler, ölçekler ve, hastalar ve yakınlarıyla yapacakları görüşmeleri kullanırlar. Bu üç ağırlık seviyesi ve belirtileri aşağıda tanımlanmıştır
- Birinci Seviye - Hafif Demans: Kişi tanıdık olduğu, gündelik olarak yaptığı aktivileri gerçekleştirebilir ve bağımsız olarak yaşamaya devam eder. Ancak, bilişsel zorluklar belirgindir, özellikle biraz önce saklanan bir eşyanın nereye konulduğuna dikkat etmek ve hatırlamak, saatin kaç olduğunu, yeni buluşma mekanlarını hatırlamak, ya da az önce edinilen bilgilerin anımsanması güçlükler gibi .
- İkinci Seviye- Orta Şiddette Demans: Bellek kaybı o kadar ciddi bir hal almıştır ki kişi artık tek başına yaşayamaz. Sadece en çok tanıdık ve en otomatikleşmiş rutinler muhafaza edilebilir. Yeni bilgiler çok kısa süreliğine saklanır, bazen sadece birkaç saniyeliğinei. Kişi kendi kimliğiyle ilgili bilgileri, nerede yaşadığını, az önce ne yaptığını ve aile üyelerinin adlarını hatırlayamaz.
- Üçüncü Seviye - Şiddetli Demans: Bellek kaybı, hem sözel hem sözel olmayan, o kadar yayılmıştır ki kişi hiçbir yeni bilgiyi anımsayamaz. Birkaç kırıntı dışında daha önce bilinen her şey unutulmuştur. Kişi en yakın akrabalarını dahi tanıyamaz haldedir.
Neden bazı kişiler nörobiyolojik demans hastalığını en trajik sonuçlarıyla tecrübe ederken, aynı nörobiyolojik hastalığa sahip başka kimselerin bu trajik sonuçların ya da semptomların hiçbirini yaşamadan tek başlarına yaşamaya devam edebildiği 21. yüzyılın en çok kafa karıştıran sorularından birisidir.
Bilişsel rezerv, bir kişinin öğrenme süreci boyunca biriken bilgi, demansla başetme konusunda önemli rol oynar. Devamlı yeni şeyler öğrenmek, beyne yeni öğrenme durumundaki zorluklarla baş etmek için nöral aktiviteyi düzenlemeyi öğretiyor. Bu yüzden yeni bir beceri öğrenmek (dansetmek, resim yapmaki yeni bir dil öğrenmek, bir enstrüman çalmak) ya da üstü açılmamış bilişsel fonksiyonları çalıştırmak, örneğin bilişsel beyin antrenmanı beyne demans yüzünden ortaya çıkan bir zorlukla karşılaştığında tekrar düşünme ve nöral devreleri tekrardan oluşturma ihtiyacına adapte olma özelliğini kazandırıyor.
Referanslar
James Siberski, Evelyn Shatil, Carol Siberski, Margie Eckroth-Bucher, Aubrey French, Sara Horton, Rachel F. Loefflad, Phillip Rouse. Computer-Based Cognitive Training for Individuals With Intellectual and Developmental Disabilities: Pilot Study - The American Journal of Alzheimer’s Disease & Other Dementias 2014; doi: 10.1177/1533317514539376
Korczyn AD, Peretz C, Aharonson V, et al. - Computer based cognitive training with CogniFit improved cognitive performance above the effect of classic computer games: prospective, randomized, double blind intervention study in the elderly. Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association 2007; 3(3):S171.
Shatil E, Korczyn AD, Peretzc C, et al. - Improving cognitive performance in elderly subjects using computerized cognitive training - Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association 2008; 4(4):T492.