CogniFit - Adlandırma

Adlandırma nedir?

Adlandırma bir nesne, kişi, kavram ya da fikirden doğru ismiyle bahsedebilme becerimizdir. Bir nesneyi adlandırmak için içsel sözlüğüne erişmeli, aradığın kelimeyi bulmalı ve bunu sesli olarak söylemelisin. Bu, üç sistmele gerçekleştirilir.

• Aşama 1 (anlamsal sistem): Adlandırmak istediğin nesneyle ilgili bilgileri toplamak. Örneğin, yolda giderken eski bir sınıf arkadaşını görürsen, onun bir sınıf arkadaşın olduğunu, senin x sınıfında olduğunu, ve kimlerle arkadaşlık ettiğini tanımlarsın.
• Aşama 2 (fonolojik sözcüksel sistem): Nesne ya da fikir için en iyi kelimeyi hatırlamak. Aynı örneği kullanacak olursak, eski sınıf arkadaşının adı Mine idi, bu yüzden ona seslenmenin en doğru şekli bu olurdu. Bu, Adlandırmanın kilit sürecidir.
• Aşama 3 (birimses depolama): Seçilen sözcüğü oluşturmak için her bir birimsesi hatırlamak. Örneğin, Mine için "/m/, /i/, /n/, /e/".

Bu üç aşama birbirinden bağımsızdır, yani bir tanesi diğerlerini etkilmeksizin bozulmaya uğrayabilir. . Bu yüzden belli bir kelimeyi hatırlama kabiliyetinin adlandırmak istediğin kelime hakkında sahip olduğun bilgiyle alakası yoktur.

Yolda eski sınıf arkadaşına rastlayabilir ve onu tanıdığını hatırlaybilirsin, hangi dersi birlikte aldığınızı, kimlerle arkadaşlık ettiğini anımsayabilir ama adının ne olduğunu hatırlayamayabilirsin. İşte bu bir kelimenin "tam dilinin ucunda" olma durumdur.

İçsel sözlüğün nöral olarak etkileştirilmiş dizilerden oluşur ve bunlar beynin farklı bölgelerini kullanırlar. Sen yeni nesneler öğrendikçe ve tanıdıkça ve bunları içsel sözlüğünde depoladıkça büyür ve kendini inşa eder. Bunu yaptıktan sonra bir nesneyi gördüğünde ya da düşündüğünde "sözlüğe" girebilirsin. Bir varlığı adlandırırken istenilen nesneyi kolayca adlandırma becerisini etkileyen eşya, kişi, mekan ya da kavrama olan aşinalık ya da tecrübe miktarı veya bu varlığa maruz kalma sıklığımız gibi bir dizi özellik mevcuttur.

Adlandırma Örnekleri

• Bir arkadaşınla diğer bir arkadaşının doğum günü hakkında konuşuyorsun. Kimin doğum günü olduğunu söylediğin anda (Ahmet'in doğum günü) Adlandırmayı kullanmış oluyorsun.
• Bir sınava girdiğinde ve Eiffel Kulesinin yeri sorulduğunda, içsel sözlüğüne girersin ve şehrin ismini söylersin(Eiffel Kulesi Paris'te yer alır) .
• Eğer bir bulmaca çözüyorsan ve soruda "bir başkası üzgün olduğunda üzüntü, hassasiyet,ve empati hissetmek" sorusuyla karşılaştığında, bu duyguya "merhamet" dediğin zaman Adlandırmayı kullanmış olursun.
• Bir çocuk bir köpek gördüğünde ve "hav" dediğinde, gördüğü varlığı çıkardığı sesle Adlandırmış olur.
• Eğer itfaiye çalışanları bir yangını söndürüyorsa ve birisi "bodruma in ve yeşil boyanın arkasındaki gaz hattını kapat" derse, bu kişinin Adlandırma becerisi yangını ne kadar çabuk söndürebileceğini belirler. Adlandırma gündelik yaşantımızda sürekli kullandığımı bir fonksiyondur..

Zayıf Adlandırmayla bağlantılı bozukluklar

En çok bilinen Adlandırma bozukluklarından birisi anomik afazidir. Bu bozukluğun özelliği diğer dil bileşenlerini muhafaza ederken nesne, mekan veya kavramları adlandırma becerisinin eksikliğidir. Anomik afazi sahibi bir kimse en tanıdık eşyaları dahi adlandırırken "tam dilimin ucunda" duygusunu yaşayacaktır. Bu vakalarda kişi içsel sözlüğüne ulaşamaz ve bu da aramakta olduğu sözcüğü bulması iyice zorlaştırır.

Anomik afazi sahibi kişiler dili anlayabilir ve konuşabilirler (hatırlayamadıkları isimler dışında) ve söylemeye çalıştıkları kelimeler hakkındaki gerçekleri ve bağlamı hatırlarlar. Hatırlamaya çalıştıkları sözcüğü bir başkası söylerse afazi sahibi kişi bunun aradığı kelime olduğunu farkedebilir fakat tekrar ettikten kısa bir süre sonra unuturlar. Bu bozukluğa sahip kimseler hatırlamaya çalıştıkları kelimelerden sakınmak için "dolambaçlı konuşurlar". Genel kelimeler kullanırlar, "ampul" yerine "şey" gibi, ve "bilirsin", "yani", "şey", gibi boşluk dolduran kelimeleri kullanırlar, ve en uygun kelimeyi düşünmeye çalışırken sık sık duraklarlar.

Beyindeki hasarlı bölgenin neresi olduğuna bağlı olarak, kişi özel isimler (temporal lob), cins isimler (alt temporal korteks), fiiller (Broca alanı) ya da bu alanların çeşitli kombinasyonlarında sıkıntı yaşayabilir.

Adlandırmanın etkilendirği daha başka bozukluklar da mevcuttur, örneğin; Alzheimer Hastalığı, Özel Dil Bozukluğu, ya da anlamsal bunama.

Anlamsal bunama Adlandırmayı etkilese de, bu ikisini karıştırmamak gerek. Anlamsal bunamada sorun depolanan belleğe ulaşım eksikliğinde değil, belleğin kendisindedir. İşte bu yüzden kişi en genel fikirler dahil söylemeye çalıştıkları kelime hakkında hiçbir bilgi sağlayamaz.

Kişinin bir kelimeyi ne kadar kolay ve hızlı hatırladığı ve söylediği söz konusu olduğunda Disleksi ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) da Adlandırmayı etkileyebilir.

Adlandırmayı nasıl ölçebilir ve değerlendirebilirsin?

Adlandırma iletişim ve öğrenmenin çok kritik bir özelliğidir, ve dil kavramanın anahtarıdır. Herhangi bir şeyden bahsetmek istediğinde, Adlandırma becerisini kullanmak zorundasındır.

tam nöropsikolojik değerlendirme ile, adlandırmanın da dahil olduğu çok çeşitli bilişsel alanları değerlendirmeye ve değerlendirmeye yardımcı olabilirsiniz. Özel olarak Adlandırmayı değerlendirmek için değerlendirme, Korkman, Kirk ve Kemp'in (1998) NEPSY görevi gibi çeşitli klasik testleri kullanır. Bu görevler yalnızca Adlandırmayı değil, aynı zamanda görsel algıyı, tepki süresini, bağlamsal belleği ve bilişsel esnekliği de ölçmeye yardımcı olacaktır.

• Kod Çözme Testi VIPER-NAM: Ekran kısa süreliğine resimler belirecek ve yok olacak. Bir sonraki ekran dört tane harf gösterecek, ve kullanıcının gösterilen resimlerin ilk harfini olabildiğince hızlı seçmesi gerekecek.
• Tanımlama Testi COM-NAM: Nesneler bir resim ya da ses (kelime) olarak kısaca gösterilir. Sonrasında, kullanıcının nesnenin bir resim olarak mı yoksa sesli bir sözcük olarak mı gösterildiğini ya da daha önce gösterilmediğini hatırlaması gerekecek.
• Araştırma Testi REST-COM: Nesneler kısa süreliğine gösterilir. Kullanıcı nesneyi en iyi tanımlayan kelimeyi olabildiğince hızlı seçer.

Adlandırmayı nasıl geliştirebilir ya da iyileştirebilirsin?

Adlandırma dahil her bilişsel alan öğrenilebilir, çalıştırılabilir ve geliştirebilir. CogniFit bunu yapmanıza profesyonel bir araçla olanak sağlıyor.

CogniFit Adlandırma ve diğer bilişsel alanların iyileştirilmesine yardım etmek için tasarlanmış bir klinik egzersizler dizisi sunuyor. Adlandırmayı geliştirme kabiliyeti beyin esnekliği sayesinde mümkün. Beyin ve onun nöral bağlantıları, düşündüğün kelimeyi bulmak için içsel sözlüğüne ulaşmak gibi belli beyin fonksiyonlarını kullanarak güçlendirilebilir.

Bu CogniFit bilişsel stimülasyon programı nöroplastisite ve hücre doğumu süreçleri alanında uzmanlaşmış profesyonel bir ekip tarafından oluşturuldu. Bu program Adlandırma ve diğer önemli bilişsel fonksiyonların değerlendirmesiyle başlar ve başlangıç değerlendirmesinin sonuçları baz alınarak bilişsel bir stimülasyon antrenman programı oluşturulur.

Adlandırma ve diğer bilişsel alanları geliştirmek zaman alır ve sürekli antrenman gerektirir ve CogniFit'te Adlandırmayı geliştirmeye yardımcı değerlendirme ve rehabilitasyon araçları mevcuttur. Doğru bilişsel stimülasyona sahip olmak için haftada sadece iki ya da üç gün 15'er dakika yeterli olacaktır.

CogniFit bilişsel stimülasyon programına çevrimiçi olarakc erişebilirsin. Çevrimiçi ya da iPhone/tablet üzerinde oynanabilecek çok sayıda interaktif etkinlikler ve oyunlar mevcut. Her bir oturumdan sonra CogniFit, kullanıcının bilişsel gelişimini detaylı bir grafikle sağlayacaktır.