CogniFit - Μία καινοτόμος γνωστική προπόνηση βασισμένη στην τηλεόραση η οποία βελτιώνει την εργαζόμενη μνήμη και την εκτελεστική λειτουργία.

Πρωτότυπη ονομασία : Novel television-based cognitive training improves working memory and executive function.

Συγγραφείς : Evelyn Shatil1,2,3, Jaroslava Mikulecká3, Francesco Bellotti4 y Vladimír Bures3.

• 1. CogniFit Inc., New York, New York, United States of America.
• 2. Department of Psychology and the Center for Psychobiologial Research, Max Stern Academic College of Emek Yezreel, Yezreel Valley, Israel.
• 3. Faculty of Informatics and Management, University of Hradec Králové, Hradec Králové, Czech Republic.
• 4. Department of Electrical, Electronic, Telecommunications Engineering and Naval Architecture, University of Genoa, Genoa, Italy.

Περιοδικό : Plos One (2014), vol. 9 (7): 1-8.

Παραπομπή σε αυτό το άρθρο (μορφή APA):

• Shatil, E., Mikulecká, J., Bellotti, F., Bures, V. (2014). Novel television-based cognitive training improves working memory and executive function. Plos One, vol. 9 (7), pp.1-8.

Συμπέρασμα της μελέτης

Η εξατομικευμένη γνωστική προπόνηση του CogniFit έχει καταφέρει να βελτιώσει τη μνήμη εργασίας και τον εκτελεστικό έλεγχο των υγειών ηλικιωμένων μέσω διαδραστικών τηλεοράσεων . Ο ομάδα που εργάστηκε με το CogniFit παρουσίασε καλύτερη απόδοση στα τεστ DSF (F=10.09), DSR (F=10.26), DSTotal (F=14.83), TMT-B (F=4.53) και στο TMT-Total (F=5.05).

Περίληψη της μελέτης

Ο στόχος της μελέτης ήταν να ερευνήσει την επίδραση της γνωστικής προπόνησης μέσω διαδραστικών τηλεοράσεων (iTV) για τη γενική γνωστική επίδοση 119 υγειών ηλικιωμένων ηλικίας από 60 ως 87 ετών. Για αυτό, δημιουργήθηκαν δυο ομάδες οι οποίες κατανεμήθηκαν τυχαία μέσω ενός απλού τυφλού μοντέλου: στην ομάδα της γνωστικής προπόνησης και στην ομάδα του ενεργού ελέγχου.

Η πειραματική ομάδα πραγματοποίησε τη γνωστική προπόνηση μέσω του CogniFit (προσαρμοσμένη για iTV), ενώ οι συμμετέχοντες της ομάδας ενεργού ελέγχου πραγματοποίησε μέσω iTV ένα πρόγραμμα μη-γνωστικών δραστηριοτήτων .

Μετά την προπόνηση, η πειραματική ομάδα βελτίωσε τη μνήμη εργασίας και τις εκτελεστικής λειτουργίες, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, η οποία δεν παρουσίασε καμία βελτίωση. Σε καμία από τις δυο ομάδες δεν υπήρξε σημαντική διαφορά στην τρόπο που αντιλαμβάνονται την ικανοποιητική ποιότητα ζωής.

Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν πως το CogniFit μπορεί να ωφελήσει πραγματικά τους χρήστες του , και πως οι iTV μπορούν να αποτελέσουν μια καλή εναλλακτική των προγραμμάτων των υπολογιστών όταν οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να χειριστούν ικανοποιητικά τους υπολογιστές ή όταν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν έναν.

Γενικό πλαίσιο

Διάφορες γνωστικές ικανότητες τείνουν να επιδεινόνται με την πάροδο του χρόνου. Πολλές μελέτες υποστηρίζουν τη χρήση των υπολογιστικών γνωστικών προπονήσεων για τη διατήρηση των γνωστικών ικανοτήτων σε υγιή άτομα. Δυστυχώς, πολλοί ηλικιωμένοι δεν είναι εξοικειωμένοι με μέσα όπως το internet και οι υπολογιστές , παρόλο που είναι με τη χρήση της τηλεόρασης.

Οι διαδραστικές τηλεοράσεις (iTV) δίνουν τη δυνατότητα στους ηλικιωμένους να πραγματοποιήσουνν δραστηριότητες όπως η γνωστική προπόνηση μέσω ενός πιο οικείου και πιο εύχρηστου μέσου από ότι οι υπολογιστές.

Μεθοδολογία

Συμμετέχοντες

Οι συμμετέχοντες της μελέτης ενημερώθηκαν ( ηλικιωμένοι από 60 ως 87 ετών ) με ανακοινώσεις ή με προσκλήσεις. Αυτό που τους είπαν είναι πως θα συμμετείχαν σε δραστηριότητες για να βελτιώσουν τη γνωστική τους κατάσταση και πως έπρεπε να δώσουν την συγκατάθεσή τους. Αποκλείστηκαν όσοι είχαν βαθμολογία 27 στο MMSE ή ποσοστό σωστής όρασης μικρότερο από 20/40. Παρόλο που οι ερευνητές γνώριζαν ποιοι συμμετέχοντες ανήκαν σε κάθε ομάδα, οι ίδιοι οι συμμετέχοντες δεν το γνώριζαν. Επίσης, ελήφθησαν υπόψιν δημογραφικά και γνωστικα στοιχεία καθώς και στοιχεία σχετικά με το ποσοστό ικανοποιητικής ζωής που έχουν.

Διαδικασία

Τα προγράμματα παρέμβασης και για τις δυο ομάδες προσαρμόστηκαν ώστε να είναι συμβατά με τις iTVs. Η προπόνηση διήρκησε 8 εβδομάδες, με τρεις εβδομαδιαίες συνεδρίες 20 λεπτών η κάθε μια. Κάθε συνεδρία αποτελούνταν από τρεις διαφορετικές δραστηριότητες. Πριν και μετά την προπόνηση διεξήχθη μια κλασική γνωστική αξιολόγηση. Τελικώς, έγιναν συγκρίσεις μέσα αλλά και μεταξύ των δυο ομάδων με τα δεδομένα των pretest και postest.

Όταν θα έχουμε ολοκληρώσει τη συλλογή των δεδομένων της μελέτης, θα μπορέσουμε να κατεβάσουμε στον υπολογιστή μας τα αποτελέσματα του κάθε συμμετέχοντα ώστε να συνεχίσουμε με την ανάλυσή τους.

Παρέμβαση στην ομάδα ενεργού ελέγχου

Στους συμμετέχοντες της ομάδας ελέγχου εφαρμόστηκαν ταυτόχρονα τρεις μη-γνωστικές εφαρμογές. Οι εφαρμογές αποτελούνταν από:

• Αποκατάσταση των οικογενειακών ιστοριών μέσω σημαντικών ορόσημων στη ζωή τους όπως γάμοι, γεννήσεις ή ταξίδια.
• Ψηφιοποίηση προσωπικών φωτογραφιών για τη δημιουργία ενός οικογενειακού δέντρου.
• Σωματικές ασκήσεις βασισμένες στο “Mind Jogging”.

Αξιολογήσεις Πριν και Μετά

Για να μετρήσουμε τη βασική γραμμή (αξιολόγηση Πριν) και τη γνωστική κατάσταση μετά τις παρεμβάσεις (αξιολόγηση Μετά), εφαρμόστηκε στους συμμετέχοντες μια σειρά τεστ και ερωτηματολογίων:

• TONI-3 (Test of non-verbal intelligence, τρίτη έκδοση), που μετράει τη μη λεκτική νοημοσύνη.
• TMT (Trail Making Test) μέρος Α και μέρος Β, που μετράει τις εκτελεστικές λειτουργίες, όπως και άλλες ικανότητες.
• DS (Digit Span) άμεσα (DSF)και έμμεσα (DSR), που μετράει τη μνήμη εργασίας.
• Ο δείκτης ευεξίας (well-being index, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας), ο οποίος χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό της κατάθλιψης και παρέχει μια υποκειμενική βαθμολόγηση της σωματικής και ψυχολογικής ευεξίας.
• Μια κλίμακα της ευχρηστίας της χρήσης των iTV (iTV system usability).

Στατιστικά στοιχεία

Χρησιμοποιήθηκε το SPSS 17.0 για την ανάλυση των δεδομένων. Για να οριστούν οι δημογραφικές και οι προηγούμενες διαφορές μεταξύ των ομάδων, εφαρμόστηκαν οι εξετάσεις T για ανεξάρτητες δοκιμές και οι εξετάσεις Chi-Τετράγωνο. Για να υπολογιστούν οι γνωστικές διαφορές μεταξύ των ομάδων, πραγματοποιήθηκε ένα μοντέλο μικτών αποτελεσμάτων με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις, με ένα μοντέλο ανεξάρτητο για κάθε μεταβλητή. Με όλα αυτά ήταν δυνατόν να μετρηθούν:

• Οι αρχικές διαφορές μεταξύ των δυο ομάδων.
• Οι διαφορές μεταξύ Pretest και Postest σε κάθε ομάδα.
• Οι διαφορές μεταξύ των δυο ομάδων.

Αποτελέσματα και συμπεράσματα

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων φανερώνουν πως οι ομάδες ήταν παρόμοιες στην αρχή. Η πειραματική ομάδα εμφάνισε μια στατιστικά σημαντικότερη βελτίωση στη μνήμη εργασίας και στον εκτελεστικό έλεγχο μετά τη διεξαγωγή της προπόνησης με το CogniFit. Επιπλέον, όταν συγκρίθηκαν οι διαφορές του prestest με του postest της πειραματικής ομάδας σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, η ομάδα που εργάστηκε με το CogniFit εμφάνισε καλύτερη απόδοση στα τεστ DSF (F=10.09), DSR (F=10.26), DSTotal (F=14.83), TMT-B (F=4.53) και στο TMT-Total (F=5.05).

Ως εκ τούτου, παρατηρήθηκε πως η πειραματική ομάδα που πραγματοποίησε την εξατομικευμένη γνωστική προπόνηση του CogniFit βελτίωσε τη μνήμη εργασίας και τον εκτελεστικό έλεγχο. Επιπλέον, η μορφή της παρουσίασης της προπόνησης (iTV) φαίνεται ως μια καλή εναλλακτική για την εξάσκηση των ηλικιωμένων. Με αυτόν τον τρόπο, τα δεδομένα αποδεικνύουν πως η γνωστική προπόνηση που πραγματοποιήθηκε μέσω μιας iTV είναι βιώσιμη και εύκολη για αυτόν τον πληθυσμό. Αυτό μπορεί να επιφέρει μεγάλες επιπτώσεις σε κοινωνικό επίπεδο, καθώς μπορούμε να διευρύνουμε τον αριθμό των ατόμων που μπορούν να ωφεληθούν από τη γνωστική προπόνηση, με ό,τι σημαντικές συνέπειες μπορεί να έχει αυτό.