Ονομασία
Γνωστική Ικανότητα. Νευροψυχολογία
Πρόσβαση σε μια πλήρη σειρά από γνωστικά τεστ για την εκτίμηση της ικανότητας της ονομασίας
Προσδιορίζει και αξιολογεί την παρουσία διαταραχών ή ελλειμμάτων
Ενεργοποιεί την ικανότητα της ονοματοδοσίας και άλλων γνωστικών λειτουργιών
Ονομασία είναι η δυνατότητα που έχουμε να αναφερόμαστε σε ένα αντικείμενο, πρόσωπο, μέρος, ιδέα ή οντότητα με βάση το όνομα του. Για να αναφέρουμε ένα αντικείμενο πρέπει να "ανατρέξουμε" στο λεξικό απόθεμα του μυαλού μας, να βρούμε μια συγκεκριμένη λέξη που ψάχνουμε και να την αναπαράγουμε . Αυτό διεξάγεται σε τρεις φάσεις που εξαρτώνται από τρία διαφορετικά συστήματα:
- Φάση 1 (ή σημασιολογικό σύστημα) : Ανακτούμε τις γνωστές πληροφορίες από αυτό που θέλουμε να αναφέρουμε. Για παράδειγμα, αν βρούμε ένα παλιό συμμαθητή από το γυμνάσιο, βλέποντας τον αναγνωρίζουμε από που τον ξέρουμε: συμμαθητής από το γυμνάσιο, που ήταν στην Α τάξη και συνήθιζε να κινείται με ορισμένους συμμαθητές
- Φάση 2 (ή λεξιλογικό φωνολογικό σύστημα) : Ανακτούμε τη λέξη που εκφράζει καλύτερα το νόημα. Στο παράδειγμα, «Αντώνης» θα είναι το όνομα του εν λόγω συμμαθητή, και ως εκ τούτου η πιο κατάλληλη λέξη. Αυτό θα είναι το κλειδί της διαδικασίας της ονομασίας
- Φάση 3 (ή απόθεμα φωνημάτων) . Ανακτούμε κάθε ένα από τα φωνήματα που συνθέτουν τη λέξη που έχει επιλεχθεί. Ακολουθώντας το παράδειγμα, "/ α /, / ν /, / τ /, / ώ /, / ν /, / η /, / ς /".
Τα τρία αυτά συστήματα είναι ανεξάρτητα και το ένα μπορεί να αλλάξει χωρίς να επηρεάζει τα άλλα . Έτσι, η ικανότητα να ανακτήσουμε μια συγκεκριμένη λέξη στο λεξιλόγιο μας είναι ανεξάρτητη από τη γνώση που έχουμε για το τι θέλουμε να αναφέρουμε.
Έτσι, μπορεί να θέλουμε να θυμηθούμε το όνομα αυτού του συμμαθητή μας, γνωρίζοντας τι σχέση που έχουμε με τον ίδιο, και μπορώντας να περιγράψουμε την εμφάνισή του διανοητικά ή να πούμε σε ποιο έτος στην τάξη ήμασταν μαζί, αλλά δεν είμαστε σε θέση να θυμηθούμε, σε μία στιγμή, το μικρό του όνομα. Αυτό είναι που είναι γνωστό και ως «Επίδραση της άκρη της γλώσσας», η οποία μπορεί να προκύψει χωρίς καμία διαταραχή. Επιπλέον, η επίδραση αυτή είναι στενά συνδεδεμένη με την «Επίδραση της ετεροθαλής αδελφής», η οποία είναι, όταν ψάχνουμε μια συγκεκριμένη λέξη, και έρχονται στο μυαλό μας άλλες, εμποδίζοντάς μας από την εύρεση της λέξης που θέλουμε.
Το λεξιλογικό απόθεμα είναι στην πραγματικότητα μια σειρά μοτίβων νευρικής ενεργοποίησης στην οποία εμπλέκονται διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Χτίζεται σταδιακά σύμφωνα με τον εντοπισμό αντικειμένων, βάζοντας ετικέτες σε αυτά και συμπεριλαμβάνοντας τα στο απόθεμα. Μόλις γίνει αυτό, μπορούμε να πάμε στο λεξικό απόθεμα, τόσο όταν βλέπουμε το αντικείμενο, όσο και όταν δεν είναι μπροστά μας. Όταν ονομάζουμε μια οντότητα, υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την ευκολία με την οποία μπορούμε να προκαλέσουμε (ή να ανακτήσουμε το λεξικό απόθεμα) το όνομα που θέλουμε, όπως η οικειότητα ή η ποσότητα εμπειρίας που έχουμε με το αντικείμενο, το πρόσωπο ή την ιδέα, ή η συχνότητα με την οποία είμαστε εκτεθειμένοι σε αυτή την οντότητα.
Παραδείγματα ικανότητας ονομασίας
- Λες σε ένα φίλο σου ότι πρόκειται να πας στα γενέθλια ενός άλλου προσώπου, τη στιγμή που λες ποιος είναι ο γενεθλίων ( "Είναι τα γενέθλια του Pepe"), χρησιμοποιώντας την ονομασία.
- Όταν σε ένα διαγώνισμα υπάρχει η ερώτηση σε ποια πόλη βρίσκεται ο Πύργος του Άιφελ, ψάχνεις για το όνομα στο αποθεματικό λεξικό και απαντάς με το όνομα του εκφράζει την πόλη ( «ο Πύργος του Άιφελ στο Παρίσι").
- Σε ένα σταυρόλεξο υπάρχει η ερώτηση "συναίσθημα της θλίψης, της τρυφερότητας και της ταυτοποίηση με τα δεινά κάποιου", όταν ΄βάζεις το όνομα αυτού του συναισθήματος ( "Συμπόνια"), το ονοματίζεις.
- Εάν ένα μικρό παιδί δείχνει ένα σκυλί και λέει «γαβ», καλεί το σκυλί με ένα στοιχειώδη τρόπο (από τον ήχο που κάνει), εξακολουθεί να αποκτάει και να αναπτύσσει την ικανότητά του στην ονομασία.
- Εάν οι πυροσβέστες προσπαθούν να σβήσουν μια πυρκαγιά σε ένα σπίτι και ένας από αυτούς λέει στον άλλο, «Πήγαινε να κλείσεις τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου που είναι στο υπόγειο, πίσω από το πράσινο πίνακα". Ο χρόνος είναι περιορισμένος και, αν δεν ήταν σε θέση να πει κάθε μία από τις λέξεις, πιθανόν να μην είχανε χρόνο για να διορθώσουν το πρόβλημα. Η ονομασία είναι ένα χαρακτηριστικό που μας απασχολεί συνεχώς .
Διαταραχές ή ασθένειες που σχετίζονται με ανεπαρκή ικανότητα ονομασίας
Η διαταραχή κατ 'εξοχήν της ονομασίας είναι η ανομική αφασία. Αυτή είναι μια διαταραχή κατά την οποία όχι μόνο επηρεάζεται η ικανότητα να ονομάζουμε, διατηρώντας ανέπαφο το υπόλοιπο των συστατικών της γλώσσας . Το άτομο που πάσχει από ανομία υποφέρει κάτι σαν μία σταθερή "επίδραση της άκρης της γλώσσας" με μία μεγάλη ποσότητα λέξεων (ακόμη και με τις πιο κοινές). Θα έχει χάσει το δρόμο ή την πρόσβαση σε αυτό το συγκεκριμένο τμήμα του αποθέματος, έτσι ώστε το να δώσει τη λέξη που αναζητάει είναι εξαιρετικά περίπλοκη.
Οι άνθρωποι με ανομία διατηρούν την κατανόησης της γλώσσας, της παραγωγής (εκτός από τα ονόματα δεν βρίσκουν), την επανάληψη και τη γνώση για τις λέξεις που προσπαθούν να προκαλέσουν. Αν κάποιος άλλος τους βοηθάει με την εν λόγω λέξη, ο ασθενής με ανομία είναι σε θέση να αναγνωρίσει ότι είναι η λέξη που ψάχνει, αλλά είναι εύκολο να χάσει την πρόσβαση ξανά σε αυτή τη λέξη όταν σταματήσει να την επαναλαμβάνει για τον εαυτό του. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι τα άτομα με ανομία μιλάνε με περιφράσεις (κάνουν υπεκφυγές για να αποφύγουν τις λέξεις που δεν είναι σε θέση να θυμηθούν), χρησιμοποιούν γενικές λέξεις («ένα πράγμα» αντί για «πολύφωτο»), λέξεις συμπλήρωσης ("Ναι, καλά, ξέρεις ») και το κάνουν με παύσεις (στις οποίες θα ψάχνουν για τις πιο κατάλληλες λέξεις).
Ανάλογα με τη θέση της βλάβης μπορεί να έχουν δυσκολίες με τα κύρια ονόματα (χρονικός πόλος), τα κοινά ουσιαστικά (κατώτερος κροταφικός φλοιός), τα ρήματα (περιοχή Broca και γύρω) ή με διάφορους συνδυασμούς αυτών.
Ωστόσο, υπάρχει μια άλλη σειρά από διαταραχές στις οποίες επηρεάζεται η ονομασία, αν και μεταβάλλεται μαζί με άλλες λειτουργίες. Είναι παθολογίες, όπως η Νόσος του Alzheimer, η Ειδική Διαταραχή Απομείωσης Γλώσσας (SLI) ή σημασιολογική άνοια .
Παρά το γεγονός ότι εμφανίζονται προβλήματα της Ονομασίας στην σημασιολογική άνοια, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να συγχέουμε τα προβλήματα της Ονομασίας με τη σημασιολογική άνοια. Σε αυτή την περίπτωση, αυτό που συμβαίνει είναι ότι το άτομο χάνει τις ήδη κεκτημένες πληροφορίες στο σημασιολογικό απόθεμα, όχι την πρόσβαση στο απόθεμα. Έτσι, το άτομο δεν είναι σε θέση να παρέχει κάποια πληροφορία (ίσως πολύ γενικές πληροφορίες) για τη λέξη που προσπαθεί να πει.
Επιπλέον, στην δυσλεξία ή στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) , μπορούν επίσης να προκληθούν προβλήματα στην ονομασία των λέξεων ή την ταχύτητα με την οποία εκτελεί το έργο αυτό.
Πως να μετρήσουμε και να αξιολογήσουμε την ικανότητα της ονομασίας;
Η ονομασία είναι κρίσιμης σημασίας για την επικοινωνία και τη μάθηση. Είναι το κλειδί για την αποτελεσματικότητα και τη γλωσσική κατανόηση. Σε οποιαδήποτε κατάσταση όπου θα πρέπει να αναφερθούμε σε κάτι, θα χρησιμοποιήσουμε την ονομασία.
Μέσω μίαςπλήρους νευροψυχολογικής αξιολόγησης μπορεί να εκτιμηθεί με αποτελεσματικό και αξιόπιστο τρόπο μία μακρά σειρά γνωστικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας της ονομασίας. Συγκεκριμένα, για να αξιολογηθεί η ικανότητα της ονοματοδοσίας, διαθέτουμε διαφορετικές επικυρωμένες ασκήσεις, οι οποίες επιτρέπουν την ακριβή εκτίμηση της ικανότητας του χρήστη να ονομάζει λέξεις. Οι δοκιμές για την αξιολόγηση της γνωστικής ικανότητας είναι εμπνευσμένες από τις ασκήσεις των NEPSY, Korkman, Kirk και Kemp (1998). Με αυτές τις ασκήσεις, πέρα από τη ικανότητα της ονοματοδοσίας, υπολογίζεται επίσης η οπτική αντίληψη, ο χρόνος απόκρισης, η μνήμη με βάση τα συμφραζόμενα και η γνωστική ευελιξία.
- Tεστ Αποκωδικοποίησης VIPER-ΝΑΜ : Εμφανίζονται εικόνες αντικειμένων στην οθόνη για ένα σύντομο χρονικό διάστημα και εξαφανίζονται. Κατόπιν αυτού, τέσσερα γράμματα εμφανίζονται, και μόνο το ένα αντιστοιχεί με το πρώτο γράμμα του ονόματος του αντικειμένου, κάνοντας το το γράμμα του στόχου. Θα πρέπει να το κάνετε όσο πιο γρήγορα γίνεται.
- Τεστ Αναγνώρισης COM-NAM: Αντικείμενα εμφανίζονται στην οθόνη μέσω εικόνας ή ήχου. Μετά από αυτό, θα πρέπει να αναφέρετε αν το αντικείμενο εμφανίστηκε με εικόνα, με ήχο ή αν, αντιθέτως, δεν εμφανίστηκε.
- Τεστ Έρευνας REST-COM : Αντικείμενα εμφανίζονται για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να επιλέξετε τη σωστή λέξη με τις εικόνες που παρουσιάζονται, όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Πώς θα βελτιωθεί η ικανότητα της Ονοματοδοσίας;
Όλες οι γνωστικές ικανότητες, συμπεριλαμβανομένης της ονομασίας, μπορούν να διδαχθούν, να εκπαιδευτούν και να βελτιωθούν. Στο Cognifit δίνουμε τη δυνατότητα να το κάνετε επαγγελματικά.
Το Cognifit παρέχει μια σειρά ασκήσεων σχεδιασμένων για τη βελτίωση της Ονοματοδοσίας και άλλων γνωστικών λειτουργιών. Η βελτίωση της Ονοματοδοσίας βασίζεται στην εγκεφαλική πλαστικότητα. Ο εγκέφαλος και οι νευρωνικές συνδέσεις του μπορούν να ενισχυθούν μέσω της χρήσης λειτουργιών που εξαρτώνται από αυτές. Με αυτόν τον τρόπο, αν εξασκούμε συχνά την ικανότητα της Οναματοδοσίας, οι νευρωνικές βάσεις αυτής της λειτουργίας θα φαίνονται βελτιωμένες, ενισχύοντας την αποδοτικότητά τους. Ενισχύοντας τις συνδέσεις των λέξεων όπου εντοπίζονται δυσκολίες, θα γίνει ευκολότερο για τον εγκέφαλο να έχει πρόσβαση στη λεξική αποθήκη ώστε να ανακτήσει το όνομα της λέξης που ψάχνουμε.
Η δημιουργία του γνωστικού προγράμματος τόνωσης του CogniFit έχει διεξαχθεί από μία πλήρη ομάδα εξειδικευμένων επαγγελματιών στη μελέτη των συναπτικών διεργασιών της πλαστικότητας και τη νευρογένεση. Το πρόγραμμα ξεκινά με μια ακριβή εκτίμηση της ικανότητας της ονομασίας και άλλες βασικές γνωστικές λειτουργίες. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, το γνωστικό πρόγραμμα τόνωσης CogniFit προσφέρει αυτοματοποιημένα μία εξατομικευμένη γνωστική προπόνηση για την ενίσχυση της ικανότητας του ονόματος και των άλλων γνωστικών λειτουργιών που κρίνονται αναγκαίες σύμφωνα με την αξιολόγηση.
Για τη βελτίωση της ικανότητας της Ονοματοδοσίας είναι αναγκαία μία επαρκής και συνεπής εξάσκηση. Το Cognifit διαθέτει εργαλεία αξιολόγησης και αποκατάστασης για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας. Για τη σωστή διέγερση χρειάζονται 15 λεπτά την ημέρα, δύο ή τρεις ημέρες την εβδομάδα .
Γίνεται πρόσβαση στο γνωστικό πρόγραμμα τόνωσης του Cognifit μέσω Internet . Μια ποικιλία από διαδραστικές δραστηριότητες με μορφή διασκεδαστικών παιχνιδιών μυαλού, που μπορούν να γίνουν από τον υπολογιστή. Στο τέλος της κάθε συνεδρίας, το Cognifit εμφανίζει ένα λεπτομερές γράφημα με την πρόοδο της γνωστικής κατάστασης.