CogniFit - Percepcja

Czym jest percepcja?

Percepcja to zdolność do przechwytywania, przetwarzania i aktywnego zrozumienia informacji, które otrzymują nasze zmysły. Jest to proces poznawczy, który pozwala interpretować nasze otoczenie za pomocą bodźców, które otrzymujemy przez organy zmysłów. Ta ważna zdolność poznawcza jest niezbędna dla naszego codziennego życia, ponieważ pozwala zrozumieć nasze otoczenie. Możliwy jest trening i poprawa percepcji dzięki stymulacji poznawczej. Percepcja jest aktywnym procesem i wymaga, aby przetwarzać informacje zarówno przy użyciu procesu "oddolnego" jak i "odgórnego", co oznacza, że nie tylko kierujemy się bodźcami, które otrzymujemy (pasywne, oddolne przetwarzanie), ale też oczekujemy i przewidujemy pewne bodźce, które kontrolują percepcję (aktywne, odgórne przetwarzanie).

Typy Percepcji i Neuroanatomia

Percepcja to skomplikowany proces, który pozwala nam połączyć się z otaczającym światem. Klasycznie percepcja podzielona jest na pięć zmysłów:

• Wzrok lub percepcja wzrokowa: zdolność do zobaczenia i interpretowania informacji o świetle w widocznym spektrum, które dochodzi do oczu. Obszar mózgu odpowiedzialny za percepcję wzrokową to płat potyliczny (pierwszorzędowa kora wzrokowa V1 i drugorzędowa kora wzrokowa V2).
• Słuch lub percepcja słuchowa: zdolność do odbioru i interpretowania informacji, które docierają do naszych uszu przez fale dźwiękowe w powietrzu lub innym znaczeniu (dźwięk). Część mózgu odpowiedzialna za podstawowy etap percepcji słuchowej jest płatem skroniowym (pierwszorzędowa kora słuchowa A1 i drugorzędowa kora słuchowa A2).
• Dotyk, percepcja dotykowa, somatosensoryczna lub percepcja haptyczna: zdolność do interpretowania informacji o ciśnieniu i wibracji otrzymanej na powierzchni naszej skóry. Płyta ciemieniowa jest częścią mózgu odpowiedzialną za podstawowe etapy postrzegania haptycznego (pierwszorzędowa kora czuciowa S1 i drugorzędowa kora czuciowa S2).
• Węch lub percepcja zapachu: zdolność do interpretowania informacji o substancjach chemicznych rozpuszczonych w powietrzu (zapach). Podstawowe etapy węchu dokonywane są przez opuszkę węchową (pierwszorzędowa kora węchową) i korę gruszkowatą (drugorzędowa kora węchowa).
• Smak lub percepcja smaku: zdolność do interpretacji informacji z substancji chemicznych rozpuszczonych w ślinie (smak). Głównymi obszarami mózgu, które kontrolują podstawowe stadia są podstawowe obszary smaku G1 (zakręt potyliczno-skroniowy przyśrodkowy, płat wyspowy, wieczko czołowo-ciemieniowe) oraz wtórne obszary smakowe G2 (kora przedniego zakrętu obręczy, kora okołooczodołowa).

Fazy percepcji

Percepcja nie jest pojedynczym procesem, który dzieje się spontanicznie. Jest to seria faz, które zachodzą w celu prawidłowego postrzegania bodźców. Na przykład, aby dostrzec informacje wzrokowe, wystarczy, by światło odbijało się od obiektu i stymulowało komórki receptorów siatkówki, żeby te kolejnie przesyłały informacje do prawidłowych obszarów mózgu. Aby zdarzenie mogło dojść do skutku, wszystko to jest konieczne. Jednak percepcja jest procesem czynnym, gdzie musimy wybierać, organizować i interpretować informacje wysyłane do mózgu:

• Wybór: liczba bodźców, na które narażamy się codziennie przekracza naszą zdolność. Z tego powodu musimy filtrować i wybierać informacje, które chcemy poznać. Ten wybór dokonywany jest za pośrednictwem uwagi, doświadczeń, potrzeb i preferencji.
• Organizacja: kiedy już wiemy, co dostrzec, musimy zebrać bodźce w grupy, aby nadać im znaczenie. W percepcji jest synergia, ponieważ jest ogółem tego, co jest postrzegane i nie można jej zredukować w celu oddzielenia charakterystyk bodźców. Zgodnie z zasadami Gestalt, organizacja bodźców nie jest przypadkowa, ale zamiast tego spełnia określone kryteria.
• Interpretacja: kiedy zorganizowaliśmy wszystkie wybrane bodźce, następnie nadajemy im sens, kończąc proces percepcji. Proces interpretacji jest modulowany przez nasze doświadczenia i oczekiwania.

Przykłady percepcji

• Ważne jest, aby wcześniej zidentyfikować jakiekolwiek problem związany z percepcją, jaki może mieć student. Pozwoli to na zastosowanie niezbędnych środków, dzięki czemu nie zostaną utracone informacje słuchowe (co mówi profesor) lub informacje wizualne (tekst na tablicy i książki).
• Prawidłowa percepcja pomaga pracownikom wykonywać swoje zadania skutecznie. Artyści są wyraźnym przykładem znaczenia percepcji w świecie zawodowym. Jednak każda praca wymaga w mniejszym lub większym stopniu pewnego rodzaju percepcji: kierowcy taksówek, projektanci, policjanci, kasjerzy, konstruktorzy itp.
• Dostrzeganie znaków drogowych, a także dźwięków własnego samochódu, ma kluczowe znaczenie w prowadzeniu pojazdu w sposób bezpieczny.
• Percepcja umożliwia nam postęp w naszym środowisku i współdziałanie z nim. Zakupy w sklepach, granie w gry wideo, gotowanie i pranie wymagają użycia wszystkich naszych zmysłów.

Agnozja i inne zaburzenia dotyczące percepcji

W pewnych okolicznościach percepcja może nie odzwierciedlać rzeczywistości bez bycia patologiczną. Te "niepowodzenia" w percepcji mogą być iluzjami lub omamymi. Iluzje odnoszą się do błędnej interpretacji prawdziwego zewnętrznego bodźca, a halucynacje polegają na błędnym postrzeganiu bez obecności prawdziwego zewnętrznego bodźca. Te percepcyjne doświadczenia mogą zaistnieć z każdym istniejącym zaburzeniem, głównie ze względu na fizjologiczne lub poznawcze cechy systemu lub stanów zmienionych (nadużywanie substancji oburzających lub nasennych). Znany przykład iluzji to złudzenie optyczne (odbieranie dwóch odpowiednich barw na różne sposoby, dostrzeżenie ruchu statycznego obrazu, itd.). Najczęstszymi omamami są hipnagogiczne (gdy zasypiasz i postrzegasz sylwetkę, dźwięk lub czujesz, jak ktoś cię dotyka), hipnopompiczne (takie same uczucia, ale w chwili przebudzenia) i te pochodzące z zażywania leków halucynogennych (takich jak LSD lub halucynogenne grzyby, które powodują bardziej rozwinięte halucynacje). Niemniej jednak iluzje i omamy mogą być patologiczne, związane ze schizofrenią , epizodami psychozy czy złudnymi pomysłami.

Percepcja może być zmieniona przez uszkodzenie narządów sensorycznych (np. uszkodzenie oczu), uszkodzenie szlaków, które przyjmują informacje sensoryczne do mózgu (na przykład jaskra) lub w okolicach mózgu odpowiedzialnych za percepcję (na przykład uraz w korze potylicznej). Uszkodzenie któregokolwiek z tych trzech punktów może zmienić normalną percepcję bodźców.

Najczęstszym zaburzeniem percepcji jest Agnozja. To zaburzenie pociąga za sobą trudność w kierowaniu i kontrolowaniu percepcji, a także ogólnego zachowania. Typy agnozji to: Wzrokowa agnozja przedmiotów (widać części obiektu, ale nie można zrozumieć całego obiektu) i Simultanagnozja (rozumie obiekt jako całość, ale nie może przypomnieć sobie, co to za obiekt). Trudno zrozumieć percepcję poprzez te zaburzenia, nawet jeśli osoby te widzą, jest to podobne wrażenie, jakby byli niewidomi. Istnieją również bardziej specyficzne zaburzenia, takie jak akinetopsja (niezdolność do poruszania się), achromatopsja (niemożność zobaczenia kolorów), prozopagnozja (niemożność rozpoznania znanych twarzy), agnozja słuchowa (niemożliwość rozpoznania obiektu przez dźwięk, osoba z agnozją słuchową nie będzie w stanie rozpoznać samego języka), amuzja (niezdolność rozpoznawania lub reprodukcji dźwięków muzycznych lub rytmów). Zaburzenia te występują w wyniku uszkodzenia mózgu, takiego jak udar, uraz mózgu lub nawet choroby neurodegeneracyjnej.

Jak możesz zmierzyć i ocenić percepcję?

Ocena percepcji może być bardzo pomocna w różnych aspektach życia: w dziedzinach akademickich (aby wiedzieć, czy uczeń potrzebuje dodatkowej pomocy w dostrzeżeniu informacji w klasie), w dziedzinach klinicznych (aby dowiedzieć się, czy pacjent będzie miał trudności ze środowiskiem) lub w dziedzinie zawodowej (aby wiedzieć, czy pracownik potrzebuje wsparcia ze względu na problem percepcyjny).

Za pomocą pełnej oceny neuropsychologicznej możemy skutecznie i niezawodnie zmierzyć percepcję i inne zdolności poznawcze.

CogniFit wykorzystuje klasyczne testy jako podstawę wielu ze swoich zadań, takich jak test Stroopa, test zmiennych uwagi (TOVA), kwestionariusz TOMM, test ciągłej wydajności (CPT), wizualną organizację zadań Hooper (VOT), test NEPSY (Korkman, Kirk, Kemp, 1998). Oprócz percepcji, te testy również mierzą nazywanie, pamięć kontekstową, czas odpowiedzi, pamięć roboczą, aktualizację, pamięć wzrokową, prędkość przetwarzania, podzieloność uwagi, koncentrację, koordynację ręka-oko, przerzutność uwagi, hamowanie i analizę wzrokową.

• Test identyfikacji COM-NAM: w tym zadaniu, obiekty zostaną zaprezentowane jako dźwięk lub obraz. Użytkownik musi ocenić, czy obiekt został przedstawiony (jako dźwięk lub obraz) lub nie był wcześniej prezentowany.
• Test programowania VIPER-PLAN: przenieś piłkę przez labirynt tak szybko, jak to możliwe, w jak najmniejszej ilości ruchów.
• Test koncentracji VISMEM-PLAN: bodziec na ekranie zostanie podświetlony i odtworzy dźwięki w określonym porządku. Podczas prezentacji, użytkownik musi zwrócić na niego szczególną uwagę, aby być w stanie powtórzyć go w tej samej kolejności, w jakiej został przedstawiony.
• Test dochodzenia REST-COM: seria obrazów zostanie wyświetlona przez krótki okres czasu. Następnie, użytkownik będzie musiał wybrać słowa, które odpowiadają obrazowi, tak szybko jak to możliwe.
• Test dekodowania VIPER-NAM: obrazy różnych obiektów pojawią się na ekranie przez krótki okres czasu, a następnie znikną. Następnie pojawią się cztery litery, z których tylko jedna będzie odpowiadać nazwie obiektu. Użytkownik musi wybrać poprawną odpowiedź tak szybko, jak to możliwe.
• Test prędkości REST-HECOOR: niebieski kwadrat pojawi się na ekranie, a użytkownik będzie musiał kliknąć na jego środek tak szybko, jak to możliwe. Użytkownik będzie musiał kliknąć tyle razy i tak szybko, jak to możliwe w wyznaczonym czasie.
• Test rozpoznania WOM-REST: trzy obiekty pojawią się na ekranie. Użytkownik będzie musiał zapamiętać kolejność, w jakiej te obiekty pojawiają się w celu wybrania prawidłowej kolejności z czterech różnych opcji.
• Test rozdzielczości REST-SPER: pewna liczba ruchomych bodźców pojawi się na ekranie. Użytkownik będzie musiał kliknąć na bodźce docelowe, tak szybko jak to możliwe, bez klikania na nieistotne bodźce.

Jak możesz odbudować lub poprawić percepcję?

Wszystkie umiejętności poznawcze, włącznie z percepcją, mogą być trenowane i ulec poprawie. CogniFit sprawia, iż jest to możliwe wraz ze specjalistycznym programem.

Plastyczność mózgu jest podstawą rehabilitacji percepcji i innych umiejętności poznawczych. Mózg i połączenia nerwowe mogą być wzmocnione przez pracę nad nimi, tak aby przez częściej trenowane umiejętności, struktury mózgowe związane z percepcją były silniejsze.

CogniFit został stworzony przez zespół profesjonalistów specjalizujących się w zakresie neurogenezy i plastyczności synaptycznej, dzięki czemu udało nam się utworzyć spersonalizowany program stymulacji poznawczej, która dostosowuje się do potrzeb każdego użytkownika. Program rozpoczyna się od oceny percepcji i szeregu innych podstawowych obszarów poznawczych, a na podstawie wyników tworzy spersonalizowany program treningowy mózgu dla każdego użytkownika. Program automatycznie pobiera dane z tej wstępnej oceny poznawczej, a przy wykorzystaniu zaawansowanych algorytmów, tworzy program, który działa na poprawę słabych stron poznawczych użytkownika i trenuje jego mocne strony poznawcze.

Kluczem do poprawy percepcji jest odpowiedni i konsekwentny trening. CogniFit posiada profesjonalną ocenę i narzędzia treningowe, aby pomóc zarówno osobom indywidualnym i firmom zoptymalizować tę funkcję. Trwa to tylko 15 minut dziennie, dwa do trzech razy w tygodniu.

Oceny i programy stymulacyjne od CogniFit są dostępne online i mogą być odtwarzane na większości komputerów i urządzeń mobilnych. Program składa się z zabaw, gier interaktywnych mózgu, a na końcu każdej sesji treningowej, użytkownik automatycznie otrzymuje szczegółowy wykres podkreślający jego postępy poznawcze.

Referencje: Evelyn Shatil, Jaroslava Mikulecká, Francesco Bellotti, Vladimír Burěs - Novel Television-Based Cognitive Training Improves Working Memory and Executive Function - PLoS ONE July 03, 2014. 10.1371/journal.pone.0101472 Korczyn AD, Peretz C, Aharonson V, et al. - Computer based cognitive training with CogniFit improved cognitive performance above the effect of classic computer games: prospective, randomized, double blind intervention study in the elderly. Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association 2007; 3(3):S171. Peretz C, Korczyn AD, Shatil E, Aharonson V, Birnboim S, Giladi N. - Computer-Based, Personalized Cognitive Training versus Classical Computer Games: A Randomized Double-Blind Prospective Trial of Cognitive Stimulation - Neuroepidemiology 2011; 36:91-9. Korczyn AD, Peretz C, Aharonson V, et al. - Computer based cognitive training with CogniFit improved cognitive performance above the effect of classic computer games: prospective, randomized, double blind intervention study in the elderly. Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association 2007; 3(3):S171. Shatil E, Korczyn AD, Peretzc C, et al. - Improving cognitive performance in elderly subjects using computerized cognitive training - Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association 2008; 4(4):T492. Haimov I, Shatil E (2013) Cognitive Training Improves Sleep Quality and Cognitive Function among Older Adults with Insomnia. PLoS ONE 8(4): e61390. doi:10.1371/journal.pone.0061390 Thompson HJ, Demiris G, Rue T, Shatil E, Wilamowska K, Zaslavsky O, Reeder B. - Telemedicine Journal and E-health Date and Volume: 2011 Dec;17(10,):794-800. Epub 2011 Oct 19.