CogniFit - Kısa süreli bellek

Kısa süreli bellek nedir?

Kısa süreli bellek, belli miktarda bilgiyi kısa süreliğine muhafaza etmemize imkan tanıyan bellek mekanizması olarak tanımlanabilir. Kısa süreli bellek çabucak kaybolan işlenmiş bilgileri geçici olarak tutar ya da onları uzun süreli belleğe çevirir. Kısa süreli belleğin iki temel özelliği vardır: sınırlı bir kapasite ve sonu olan bir devam süresi

Kısa süreli bellek

• kabiliyeti: Eğer sizden 10 sayıdan oluşan bir sıralamayı hatırlamanız istenirse, muhtemelen 5 ila 9 arasında sayıyı hatırlayabilirsiniz. Bunun sebebi kısa süreli belleğin muhafaza edebildiği bilgi miktarı +/- 2 sapmayla 7 adettir. Doğal olarak kısa süreli bellek hafif değişkendir, bu yüzden bazı insanların daha az ya da çok şeyi hatırlama kabiliyeti vardır. Eşyaları hatırlama kabiliyeti ayrıca eşyanın işlevi, kelimelerin uzunluğu, uyaranın duygusal anlamı, ve diğer kişisel farklılarlardan da etkilenebilir. Bunun yanında, eğer bilgileri gruplandırabilir ya da "istif ederbilirseniz", hatırlayabileceğiniz madde miktarını artırabilirsiniz. Mesela, bir telefon numarasını hatırlamaya çalışırken, sayıları 2li ya da 3lü gruplara bölmek hatırlamayı kolaylaştırabilir. Kısa süreli belleğin
• süresi: Bir sayı dizisini hatırlayabilme süresinin miktarı sınırlıdır. Kısa süreli belleğimiz bilgiyi 30 saniyeye kadar muhafaza edebilir . Ancak, diziyi tekrar ederek ya da eşyalara bir anlam vererek bu süreyi uzatmak mümkündür.

Kısa süreli bellek, uzun süreli belleğe erişmek için bir kapı görevi görür. , ya da gelecekte aslında ihtiyaç duymayacağımız ama o anda lazım olan bilgileri saklamamıza olanak veren bir depo. Kısa süreli bellek doğrudan uzun süreli bellekle ilişkili olduğundan, kısa süreli belleğin alacağı herhangi bir hasar, uzun süreli belleğe yeni hafıza alımını da etkiler.

Eğer kısa süreli bellek tek başına hasar alırsa, kısa süreliğine bilgiyi muhafaza kabiliyetimizi kaybederiz. Bu ise uzun cümleleri anlamayı ve uzun bir konuşmayı takip etmeyi çok zor, hatta imkansız hale getirir.

Kısa süreli bellek örnekleri

• Bir konuşmadaki uzun bir cümleyi anlayabilmek için, cümlenin tümünü anlamak için ilk önce birinci kısmını anlamak gerekir. Kısa süreli bellek, cümlenin başlangıcını geçici olarak hatırlamanıza olanak veren mekanizmadır. Bilgiyi anladıktan sonra, artık bu bilgiyi hatırlamaya gerek yoktur, ve beyin kelimeleri unutur.
• Okurken kısa süreli belleğiniz bir öndeki örnekte olduğu gibi hareket eder. Bir düşüncenin tamamını anlamak için, yazılı cümle ya da fikrin başını hatırlamanız gerekir. Uzun, karmaşık bir cümleyi hatırlamak kısa, basit bir cümleden daha zor olacaktır. Anlaşılacağı üzere bu, akademik ortamlarda çok büyük bir rol oynar. İyi bir kısa süreli bellek, akademik başarı için çok önemli olan okuduğunu kavramayla yalından ilişkilidir.
• Birisi bir telefon numarası söylediğinde, kısa süreli belleğiniz numarayı duyduğu andan, bunu bir kağıda yazıncaya kadar çalışır.
• Genelde, uzun süreli bellek öncesinde kısa süreli belleğin aktivasyonunu gerektirir. Bir kitaptan bir dersi öğrenmeye çalışırken, bir şifreyi ezberlerken, ya da bir şiirin birkaç satırını hatırlarken, kısa süreli belleği kullanırsınız.

Kısa süreli bellekle alakalı patalojiler ve bozukluklar

Eğer bellek türleri birbirinden bağımsız olmasalardı, içlerinden biri hasar aldığında tüm sistem çökerdi. Neyse ki beyin, farklı bellek türleri için farklı alanları kullanıyor, yani uzun süreli bellekteki bir değişim kısa süreli belleği etkilemez. Genel olarak tüm farklı bellek türleri birlikte çalışır, ve hangi bellek türünün hangi noktada bittiğini ve diğerinin nerede başladığı bulmak zordur. Ancak, bir tanesi hasar aldığında beyin, işini yapamaz hale gelir ve gündelik işlerini yaparken belirgin derece zorlanır.

Kısa süreli bellekteki bir bozulma hem bilginin saklanma süresini hem de muafaza edilen bilginin miktarını etkileyebilir. Hafif bir bozukluk durumunda, bilginin tutulma süresi (bilgiyi 30 saniye yerine 15 saniye tutmak) etkilenebilir ve bu da "az farkedilir" bir hasar olarak kabul edilir. Ancak, ağır bir hasar durumunda kısa süreli bellek mekanizması tamamen bozulabilir.

Kısa süreli bellek çok çeşitli şekillerde hasar görebilir. Daha önce belirtildiği gibi, Alzheimer Hastalığının erken dönemlerinde uzun süreli bellekle birlikte değişime uğrar. Fonolojik bilgileri saklamakta zorlanmak, bir takım öğrenme bozukluklarına yol açabileceğinden, kısa süreli belleğin ayrıca disleksi için de önemli olabileceği ıspatlanmıştır. Kısa süreli belleği etkileyen diğer bir faktörün de aşırımarihuana kullanımının yanısıra, felç ya da beyin travması olduğu ispatlanmıştır.

Kısa süreli bellek nasıl ölçülür ve değerlendirilir?

Kısa süreli bellek günlük aktivitelerin çoğunda büyük rol oynar. Çevremizle ve etrafımızdaki insanlarla doğru biçimde iletişime girebilme kabiliyetimiz doğrudan kısa süreli belleğe bağlıdır. İşte bu yüzden kısa süreli belleği değerlendirmek ve bilişsel seviyemizi bilmek, çok çeşitli alanlarda yardımcı olabilir: Akademik- bir çocuğun okumayı öğrenmekte veya uzun ya da karmaşık cümleleri anlamakta sorun yaşayıp yaşamadığını öğrenmekte yardımcı olur. Medikal- hastalarla temel talimatları vemeniz gerekirse, ilaç/teşhisi hatırlamakta zorlanacaklarsa, onlarla nasıl konuşulacağını anlamaya yardımcı olur. Profesyonel- kısa süreli bellek bir işçinin karmaşık talimatları ne kolaylıkta içselleştirip çalışabileceğinin işaretçisidir.

CogniFit'in kısa süreli belleği değerlendirmek için olan testleri WSM'den (Wechsler Bellek Ölçeği) DOğrudan ve Dolaylı Sayılar Testi, CPT (Sürekli Performans Testi), TOMM (Bellek Hastası Rolü Yapma Testi), ve TOL (Londra Kulesi) testlerinden esinlenilerek hazırlanmıştır. Bu testler, kısa süreli belleğin yanısıra, uzaysal algı, işlem hızı ve işler belleği de ölçer.

• Sıralama Testi WOM-ASM: Ekranda bir dizi top göreceksiniz. Kullanıcı bu sayı dizilerini ezberlemeli ve sonra bir sıralamayı tekrar etmelidir. Sıralama başlangıçta sadece bir sayıdan oluşacak ve sonrasında kullanıcı hata yapıncaya kadar her seferdinde bir sayı artacak. Kullanıcı sayıların her gösterilmesinden sonra sıralamayı tekrar etmelidir.
• Konsantrasyon Testi VISMEN-PLAN: Ekranda üç nesneden oluşan diziler belirecek, ve kullanıcı bu nesnelerin hangi sıralamadan belirdiğini hatırlayacak. Nesneler kaybolacak, ve kullanıcının ekrandan doğru seçeneği seçmek için bu dizileri hatırlaması gerekecek.

Kısa süreli belleği nasıl iyileştirebilir ya da geliştirebilisin

Tıpkı diğer bilişsel kabiliyetlerimiz gibi, kısa süreli bellek de çalıştırılabilir ve geliştirilebilir. CogniFit sayesinde profesyonel bir antrenman programını izleyebilirsiniz.

Kısa süreli bellek rehabilitasyonu nöroplastisite bilimi üzerine kurulmuştur. CogniFit, kısa süreli bellek ve diğer bilişsel işlevleri rehabilite etmek ve geliştirmek için tasarlanmış bir klinik egzersiler dizisi sunuyor. Tıpkı vücudun kasları gibi, beyin ve onun nöral bağlantıları da kullanıldıkça güçlenir. Eğer kısa süreli belleği sık sık çalıştırırsanız, bağlantılar daha süratli ve verimli olacaktır ve bu da becereinin genel durumunu iyileştirecektir.

CogniFit bililmsel ekibi, sinaptik esneklik ve nörojenez süreci çalışmalarından uzmanlaşmış profesyonellerden oluşmaktadır; kişiye özel bilişsel stimülasyon programını etkili kılan da budur. Program kısa süreli bellek ve diğer önemli bilişsel fonksiyonları değerlendirmek için etraflı bir nöropsikolojik değerlendirme ile başlar. Sonrasında, başlangıç değerlendirmesinin sonuçlarını kullanan program otomatik olarak, her bir kullanıcının ihtiyaçlarına uygun kişiye özel bir beyin antrenman programı oluşturur.

Doğru antrenman programıyla süreli çalışmak kısa süreli belleği geliştirmenin en iyi yoludur. CogniFit bilişsel fonksiyonları en iyi hale getirmek için değerlendirme ve rehabilitasyon araçlarına sahiptir. Antrenman haftada sadece 2-3 gün, 15'er dakikanızı alır .

CogniFit bilişsel stimülasyon programına çevrimiçi olarak erişebilirsiniz. Çok sayıda interaktif oyun ve egzersizler bilgisayar, mobil cihazlar ve tebletlerde yapılabilir. Her oturum sonrasında, kullanıcı bilişsel gelişiminin detaylı bir grafiğini görecek.