CogniFit - Sürdürülen Dikkat

Sürdürülen dikkat nedir?

Sürdürülen dikkat bir eylem ya da uyarıcı üzerine uzun bir süre odaklanabilme kabiliyetidir. Bir eyleme, mevcut dikkat dağıtıcı uyarıcıların bulunması halinde dahi, gerektiği kadar uzun süre yoğunlaşabilmeyi mümkün kılar. Sürdürülen dikkat genellikle uyanıklık (uyarıcının ortaya çıkışını tespit etmek) ve konsantrasyon olmak üzere ikiye ayrılır. Bu önemli beceri bize gündelik yaşantımızda özellikle tamamlanması uzun süre alan iş ve eylemleri doğru ve başarılı bir şekilde yamamızda yardımcı olur.

Dikkat Değerlendirmesi

Dikkatin doğru işlemesi, özellikle en temel alt bileşenleri söz konusu olduğunda, diğer bilişsel kabiliyetlerimizin gerektiği gibi çalışması ve ölçümü için mühimdir. İşte bu yüzden dikkat süreçlerini değerlendirmek önemlidir. CogniFit'in dikkati değerlendirmek için testleri (özellikle odaklanmış dikkat ve bölünmüş dikkat), klasik Devamlı Performans Testi ve Stroop Testi üzerine kurulmuştur. Dikkatin yanısıra ketleme, yön değiştirme ve el-göz koordinasyonunu da ölçerler.

• Hız Testi REST-HECOOR: Ekranda mavi bir dörtgen belirecek. Kullanıcının mümkün olduğunca hızlı ve çok kere dörtgenin ortasına tıklaması gerek. Ne kadar çok sayıda tıklarsa, skoru o kadar yüksek olur.
• Dikkatsizlik Testi FOCU-SHIF: Ekranın her köşesinde bir ışık belirecek. Kullanıcı sarı ışıklara mümkün olduğunca çok tıklarken kırmızı ışıklara tıklamaktan sakınmalıdır.
• Eş zamanlılık Testi DIAT-SHIF: Kullanıcı ekranda rastgele hareket eden beyaz bir topu takip etmeli ve ekranın ortasında beliren kelimelere dikkat etmelidir. Ortada beliren kelimenin adı yazılı olduğu renkle eş olduğunda kullanıcı bir tepki vermelidir (aynı zamanda uyarıcıya dikkat ederek). Kullanıcı bu aktivitede strateji değişiklikleri, yeni tepkiler görecektir ve güncelleme ve görsel becerilerini aynı anda kullanması gerekcektir.

Sürdürülen dikkat örnekleri

• Hava trafik kontrolörleri, işleri gereği uzun süre monoton eylemleri yakından takip etmeleri gerektiğinden sürdürülen dikkat becerileri herkesçe bilinir. Eğer bir hava trafik kontrolörü zayıf bir odaklanmış dikkate sahipse bu, yaşamı tehdit edici sonuçlar için potansiyel oluşturur. Ancak mesleklerin çoğunluğu en azından en temel sürdürülen dikkat seviyesini mutlaka gerektirir.
• Öğrenciler okulda dersteyken ve evde ders çalışırken dikkatlerini verebilmedilir. Zayıf bir sürdürülen dikkat düşük akademik performansa yol açabilir.
• Araba kullanmak, süresi önemli olmaksızın, gözlerin sürekli yolda olmasını ve olası kazalara dikkat edilmesini gerektirdiğinden sürdürülen dikkate ihtiyaç duyar. Bitkinlik ya da dikkat dağıtıcı faktörler ölümcül sonuçlar doğurabilir, bu becerinin önemli olmasının sebeplerinden biri de budur.
• Film izlemek, yemek yapmak ya da duş almak gibi gündelik hayatımızda karşımıza çıkan işlerin birçoğu belli derecede bir sürdürülen dikkat gerektirir. Aslında şu anda bu metni okurken de sürdürülen dikkati kullanıyorsun.

Zayıf sürdürülen dikkatle alakalı problem ve bozukluklar

Bir iş ya da proje üzerinde uzun süre vakit geçirdiğinde dikkatin ara ara dağılması normaldir ve bu durum dikkat problemin olduğu anlamına gelmez. Eğer sürdürülen dikkatle ilgili gerçek bir problem olsaydı, gündelik yaşantında karşılaştığın işlerin birçoğunu tamamlaman mümkün olmazdı. Zayıf bir sürdürülen dikkat beraberinde genellikle bitkinlik ve bir işi bitirme konusunda yetersizliği de getirir.

Sürekli dikkat, genellikle bir dizi bozuklukta bir dereceye kadar mevcuttur. Bu, sürekli dikkatin kendisinden veya bağlı olduğu bir (veya birden fazla) dikkat alt süreciyle ilgili sorunlardan kaynaklanıyor olabilir. Değişen sürekli dikkat, bir uyarana odaklanma yeteneğimizi engelleyebilir ve bizi dikkat dağınıklığına duyarlı hale getirebilir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu veya Dikkat Eksikliği Bozukluğu (ADHD veya ADD) başlıca zorluğu sürekli dikkat olan en iyi bilinen bozukluklardan biri olabilirler. Dikkat bozuklukları ayrıca disleksi, şizofreni, Alzheimer Hastalığı veya genel olarak demansta da mevcuttur. İnme veya kronik travmatik ensefalopatiden(CTE) olsun, beyin hasarı geçirmiş insanlarda yetersiz sürekli dikkat görmek oldukça yaygındır.