İnsomni - Beyin Sağlığı için Uyku Neden Yaşamsal

50 yıl öncesine kadar uyku, günlük hayatımızın pasif bir parçası olarak görülüyordu. Geniş araştırmalar sayesinde şimdi, beynin sen uykudayken de aktif kaldığını ve yeterli uyku almanın fiziksel ve zihinsel sağlığına çok faydalı olduğunu ve insomni üzerinde etkisi olabileceğini biliyoruz.

Uyku, sinir siteminin düzgün işlemesi için gereklidir. Bazı uzmanlar uykunun, gün içerisinde çok aktif olan (beyin hücreleri) kendilerini toparlamaları için bir şans verdiğini iddia ediyolar. Eğer yeterince uyku almazsan nöronların o kadar bitkin düşerler ki işleyişleri bozulur. Buna ek olarak derin uykunun protein üretimiyle alakası kurulur. Proteinler vücudunun yapı taşları olduğundan ve ayrıca hasarlı hücreleri tamir etmekten sorumlu oldukları için uyku, açıkça sağlığı önemli bir bileşenidir.

Dünyadaki bilim insanları hala tam olarak neden uykuya ihtiyacımız olduğunu anlamaya çalışıyorlar. Bu esnada bir dizi çalışmalardan toplanan veriler, hayatta kalmamız için uykunun ne kadar mühim olduğunu zaten gösteriyor. Aşağıda, uykunun faydalı olduğu ve uyku eksikliğinin gelişim etkileyebileceği fikrini destekleyen bulgulardan bazıları mevcut.

1. Motor beceriler, görsel ayrımcılık, yeni dil algısı ve içgörü oluşturma testleri, arada biraz uykuyla 12 saat boyunca test edilen deneklerin performanslarında, 12 saatlik periyot boyunca hiç uyumayan deneklerden daha belirgin gelişme kaydettiklerini gösterdi.
2. Bir başka çalışmada kullanıcılar, içinde 4, 6 ve 8 saatlik uyku kısıtlamalarıyla 14 gün boyunca çeşitli nöro-bilişsel testlere tabi tutuldular. Sadece iki hafta süreyle her gece 4-6 saat uyumak, psikomotor uyanıklık, işler bellek ve bilişsel verimlilikte bilişsel performans eksikliğine yol açmıştır. Bu performans eksiklikleri toplamda 2 gecelik uyku yoksunluğuna denkti.
3. Kısmi uyku yoksunluğu (KUY), 24 saat içinde 5 saatten az olan uyku periyodu olarak tanımlanır. Geleneksel olarak, Kısmi uyku yoksunluğunun ruh halini ve bilişsel performansı etkilediği ve sonucunda tepki verme süresinde azalma, daha az uyanıklık, algısal ve bilişsel tahribatlarda artış ve mizah değişikliğine sebep olduğu bilinir.
4. Son zamanlarda, tek bir gecelik uyku yoksunluğunun olaysal bellek kodalama aşamasında hipokampal aktivitede belirgin azalma olşurturduğu ve sonucunda azaltılmış akılda tutma oranlarına sebep olduğu gösterilmiştir. Diğer bir deyişle, uyku yoksunluğunun beynin yeni bellekler oluşturma kabiliyetinde eksiklik yaratabileceği bulunmuştur.